Wyspa Chrząszczewska

Na północy wyspy znajduje się okazały głaz nazywany Głazem Królewskim czy Czarcim Kamieniem, końcówka wielkiego głazu narzutowego, po części zużytego jak półprodukt aż do budowy dróg. Owo od chwili niego bierze swą nazwę gród Głaz Pomorski. Kamień ma 20 m obwodu – ledwie na ok. 3 metry wystaje przeszło powierzchnię wody. Owo na poprzednio proch podług legendy Bolesław III Krzywousty otrzymywać defiladę floty pomorskiej w 1121. Na Wyspie Chrząszczewskiej położone są trzy wsie – Chrząszczewo, Chrząszczewko i Buniewice.

Na północ od wsi Chrząszczewo znajduje się megalityczny kurhan oraz szyby naftowe.

Podczas II wojny światowej na wyspie stacjonowały niemieckie wyrzutnie rakietowe broni typu V .

Wyspa znajduje się w granicach obszaru Natura 2000 – Ujście Odry i Zalew Szczeciński.

Nazwę Wyspa Chrząszczewska wprowadzono urzędowo rozporządzeniem w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę wyspy – Gristow.

Do 1959 Wyspa Chrząszczewska wchodziła w skład miasta Kamień Pomorski; 31 grudnia 1959 wyłączono ją z jego obszaru i włączono do gromady Kamień Pomorski.

Galeria

Kamień znajdujący się na północ od miejscowości Buniewice na wyspie Chrząszczewskiej, od którego wzięła się nazwa miasta Kamień Pomorski

Transkrypcja (genetyka)

Transkrypcja – w genetyce sprawa sądowa syntezy RNA na matrycy DNA na mocy różne polimerazy RNA, czy przepisywanie informacji zawartej w Artretyzm na RNA.

Sztanca jest odczytywana w kierunku 3′ → 5′, i nowa ciałko RNA powstaje w kierunku 5′ → 3′. Transkrypcji podlega sekcja Artretyzm od chwili promotora aż do terminatora. Nazywamy go jednostką transkrypcji.

Podczas transkrypcji polimeraza RNA buduje cząsteczkę RNA łącząc zgodnie z zasadą komplementarności pojedyncze rybonukleotydy według kodu matrycowej nici DNA.

Transkrypcja u prokariotów

Inicjacja transkrypcji u prokariotów polega na związaniu się polimerazy RNA z odpowiednim odcinkiem pasma matrycowego DNA – tzw. promotorem. Polimeraza rozpoznaje sekwencje -35 i -10 promotora (a transkrypcja zaczyna się od nukleotydu +1). Specyficzność wiązania zapewnia czynnik σ (sigma). Rozsunięcie nici DNA na odcinku kilkunastu nukleotydów (czyli powstanie tzw. kompleksu otwartego) umożliwia wstawianie (włączenie) kolejnych, odpowiednich nukleotydów. Substratami są trifosforany rybonukleozydów (ATP, GTP, CTP i UTP). Transkrypcja zaczyna się od produkcji kilku krótkich (kilka nukleotydów) transkryptów. Dopiero po oddysocjowaniu czynnika σ może rozpocząć się kolejny etap – elongacja transkrypcji (wydłużanie RNA). Polimeraza RNA przesuwa się systematycznie wzdłuż helisy DNA, rozplatając ją (na odcinku kilkunastu par zasad) i wydłużając łańcuch RNA, przy czym nukleotydy włączane są zgodnie z zasadą komplementarności. Powyżej aktualnego miejsca syntezy powstający hybrydowy kompleks DNA – RNA ulega rozpadowi, DNA powraca do swojej pierwotnej dwuniciowej struktury, a łańcuch powstającego mRNA oddziela się. Etap elongacji kończy się, gdy polimeraza RNA dotrze do terminatora – sekwencji kończącej, wyznaczającej miejsce terminacji (zakończenia) transkrypcji. Sekwencja taka tworzy strukturę szpilki do włosów (hairpin), która zatrzymuje polimerazę RNA, co powoduje rozpad kompleksu enzym – DNA – RNA. Drugim mechanizmem terminacji wykorzystywanym przez bakterie jest terminacja rho-zależna, gdzie do terminacji transkrypcji potrzebne jest działanie czynnika rho (ρ). Transkrypt prokariotyczny nie wymaga dalszej obróbki, a translacja rozpoczyna się, zanim transkrypcja dobiegnie końca.

Transkrypcja u eukariotów

Transkrypcja

U eukariotów występuje kilka rodzajów polimeraz RNA, w tym zbudowane z wielu podjednostek polimerazy RNA działające w jądrze komórkowym oraz specyficzne dla mitochondriów i chloroplastów polimerazy RNA, które budową przypominają polimerazy RNA prokariontów. Różne jądrowe polimerazy RNA biorą udział w transkrypcji różnych klas RNA. Polimeraza RNA II (Pol II) syntetyzuje pre-mRNA i większość snRNA, polimeraza RNA I (Pol I) transkrybuje część rRNA, a polimeraza RNA III (Pol III) odpowiada za syntezę tRNA, 5S rRNA i innych małych jądrowych RNA.

W przeciwieństwie do polimerazy RNA bakterii, jądrowe polimerazy RNA organizmów eukariotycznych potrzebują do rozpoczęcia transkrypcji zestawu właściwych dla danej polimerazy podstawowych czynników transkrypcyjnych, ponieważ rozpoznają nie sekwencję promotora, ale kompleks kwas nukleinowy-białko. Sterowanie transkrypcją – przez związanie czynników białkowych czy hormonalnych – może odbywać się z różnych miejsc na DNA. Miejsca te mogą leżeć w obrębie genów (promotory), lub też w odległości kilku tysięcy nukleotydów (enhancery, silencery). Pierwszym etapem transkrypcji jest powstanie kompleksu preinicjacyjnego (PIC) składającego się z ogólnych czynników transkrypcyjnych, który wiąże się z sekwencją promotora. Na dostępność miejsc wiązania się czynników transkrypcyjnych wpływa struktura (upakowanie) chromatyny. Należy jednak zaznaczyć, że białka remodelujące chromatynę mogą wpływać na jej strukturę przed, w trakcie i po powstaniu PIC.

Wiele promotorów genów transkrybowanych przez jądrową polimerazę RNA II zawiera sekwencję TATA (ang. TATA box) położoną ok. 25 par zasad przed miejscem rozpoczęcia transkrypcji. Sekwencja ta jest rozpoznawana przez białko TBP (ang. TATA-box binding protein), które staje się zalążkiem kompleksu preinicjacyjnego. Drugą sekwencją rozpoznawaną przez ogólne czynniki transkrypcyjne jest sekwencja otaczająca miejsce startu transkrypcji (+1). Polimeraza RNA II wiąże się do kompleksu preinicjacyjnego i rozpoczyna transkrypcję. Do inicjacji transkrypcji przez polimerazę RNA II in vivo konieczny jest też kompleks białkowy zwany Mediatorem. W regulacji transkrypcji u eukariontów mogą brać udział także inne czynniki transkrypcyjne wiążące się z sekwencjami enhancerów i silencerów, często położone w znacznej odległości od miejsca inicjacji transkrypcji. Do rozpoczęcia transkrypcji przez polimerazę RNA I i III potrzebne są inne sekwencje oraz zestaw ogólnych czynników transkrypcyjnych specyficznych dla tych polimeraz.

Następny etap transkrypcji to elongacja. Polimeraza RNA przesuwa się dalej, a ogólne czynniki transkrypcyjne są uwalniane. Terminacja transkrypcji nie wymaga białek uwalniających, a jej sygnały są inne, niż u prokariontów. Zaproponowano dwa modele terminacji transkrypcji u eukariotów. Według pierwszego po transkrypcji miejsca poliadenylacji w polimerazie zachodzi zmiana konformacji, która ułatwia terminację transkrypcji. Według drugiego modelu w terminacji transkrypcji bierze udział trawiąca RNA egzonukleaza, która przecina cząsteczkę mRNA, a następnie niszczy ten fragment RNA, który ciągle jest związany z polimerazą.

Transkrypt jest komplementarny do nici matrycowej i homologiczny z nicią kodującą. Należy jednak pamiętać, że jakkolwiek homologami G, C i A w pre-mRNA są rybonukleotydy niosące te same zasady azotowe, to homologiem T jest rybonukleotyd zawierający uracyl (U) a nie tyminę.

Porównanie sekwencji pre-mRNA z sekwencjami nici kodującej i matrycowej ge

• 1) 5′- A A T C G G C A T G C C A T G G C C T T G C G C T A – 3′ Gen
• 2) 3′- T T A G C C G T A C G G T A C C G G A A C G C G A T – 5′
• 3) 5′- A A U C G G C A U G C C A U G G C C U U G C G C U A – 3′ pre-mRNA

1 – nić kodującą 2 – nić matrycową 3 – transkrypt

Należy pamiętać, że informacje o strukturze (budowie) kodowanego białka zawarte są jedynie we fragmentach genu zwanych eksonami, natomiast introny to fragmenty będące najczęściej nic nie znaczącymi wtrętami (są usuwane przed zajściem translacji).

Obróbka posttranskrypcyjna

Taki pierwotny transkrypt – pre-mRNA – musi jednak zostać poddany obróbce posttranskrypcyjnej, aby można go było wykorzystać do translacji. W przeciwnym wypadku mRNA po wydostaniu się z jądra zostałoby zniszczone w cytozolu przez białka, których zadaniem jest niszczenie kwasów nukleinowych. Jest to obrona przed dostaniem się do komórki obcego kwasu nukleinowego np. wirusa. Aby mRNA był rozpoznawany jako "swój" ma miejsce obróbka posttranskrypcyjna. Polega ona

• Dołączeniu czapeczki guanylowej na 5′-końcu mRNA. Czapeczka guanylowa to nietypowy nukleotyd (7-metyloguanozyna). Umożliwia odnalezienie "fabryki białkowej" w cytozolu. Ten etap obróbki odbywa się równocześnie z transkrypcją.
• Dołączeniu ogonka poliA na 3′-końcu mRNA. Ogonek poliA jest krótką nicią złożoną z kilkudziesięciu nukleotydów z adeniną. Dzięki temu mRNA jest rozpoznawana jako własny, a nie obcy kwas nukleinowy. Niektóre wirusy, np. wirus grypy potrafią dołączać do swoich nici mRNA ogonek poliA, przez co nie są zabijane w cytozolu.
• Splicingu, czyli usuwaniu intronów.
• Edycji RNA.

Bitwa pod Kijami

Rosja

Bitwa pod Kijami – obtarcie zbrojne, które miało lokalizacja 23 lipca 1759 na przestrzeni wojny siedmioletniej.

Siły rosyjskie pod dowództwem Piotra Sałtykowa zamierzały połączyć się z nadciągającymi wojskami austriackimi Laudona. Pomiędzy Kijami i Pałckiem (Paltzig albo Paltzern) zostały jednak zaatakowane przez wojska pruskie pod dowództwem von Wedela.

Król Fryderyk II w swojej nowo zaplanowanej kampanii za wszelką cenę starał się uniemożliwić sojuszniczym armiom Austrii i Rosji groźnego dla niego połączenia. Król był bardzo niezadowolony z dotychczasowych działań generałów Dohny i Wabersnowa. Generał Dohna został odwołany, a jego miejsce zajął generał Wedel. Nowy dowódca otrzymał szerokie pełnomocnictwa, a także polecenie atakowania armii rosyjskiej, aby nie dopuścić do jej połączenia z Austriakami.

Generał Wedel przybył do korpusu 22 lipca. Miał do dyspozycji ok. 30 000 żołnierzy, 46 dział ciężkich i 40 batalionowych. W nocy z 22 na 23 lipca Rosjanie zajmujący pozycje na linii Golce-Stare Kramsko-Klępsk rozpoczęli manewr oskrzydlający prawe skrzydło korpusu generała Wedela. Sałtykow, niedawno mianowany głównodowodzącym armii rosyjskiej miał zamiar wyjść na tyły Prusaków rozciągniętych wzdłuż linii Kalzig (Kalsk)-Radlin-Sulechów i odciąć ich od Crossen (Krosno Odrzańskie). Oddziały rosyjskie nie były niepokojone przez nieprzyjaciela i około 9.00 zakończyły swój manewr. Zaskoczeni Prusacy zostali pokonani przez Rosjan w krwawej i zaciętej bitwie, trwającej prawie do godziny 22.00. Wedel wycofał się ścigany przez lekką jazdę rosyjską, kierując się na Züllichau (Sulechów) i Tschicherzig (Cigacice) za Odrę, na jej lewy brzeg. W trakcie działań odwrotowych zginął generał Wabersnow, który kierował walkami osłonowymi. Straty pruskie były poważne – ponad 6 tys. żołnierzy i 14 dział. Rosjanie stracili około 4 600 żołnierzy. Maszerująca z Poznania awangarda Mordwinowa noc z 22 na 23 lipca spędziła około 10 km od Goltzen (Kolesin) i nie wzięła udziału w bitwie pod Kijami (Kay).

Edward Heath

Heath był głównym negocjatorem w rozmowach o przystąpieniu Wielkiej Brytanii aż do EWG. Jego rząd upadł w wyniku strajków górniczych.

Wczesne lata życia

Przyszły premier odebrał wykształcenie w Chatham House Grammar School w Ramsgate oraz The King’s School w Canterbury. Dzięki uzyskanemu stypendium rozpoczął w 1935 r. studia w Balliol College na Uniwersytecie Oksfordzkim. Studiował filozofię, politologię i ekonomię. Grał również na organach. Na studiach związał się z Partią Konserwatywną. Początkowo należał do grona krytyków ustępliwej polityki zagranicznej rządu. W 1937 r. został przewodniczącym uniwersyteckiego stowarzyszenia konserwatystów. W 1938 r. bez powodzenia kandydował na przewodniczącego Oxford Union.

Zimę z 1939 na 1940 r. Heath spędził w Stanach Zjednoczonych. Po powrocie został powołany do wojska i w 1941 r. przydzielony do Królewskiej Artylerii. Podczas II wojny światowej służył początkowo w obronie przeciwlotniczej Liverpoolu. Na początku 1942 r. został pułkowym adiutantem w randze kapitana. Podczas walk na froncie zachodnim w 1944–1945 r. dowodził baterią. W sierpniu 1946 r. został zdemobilizowany. W armii dosłużył się stopnia podpułkownika. Po demobilizacji wstąpił do Honorowej Kompanii Artylerii gdzie służył przez całe lata 50. Dosłużył się stanowiska dowócy 2 regimentu.

Jeszcze przed wojną Heath uzyskał stypendium Gray’s Inn i tam rozpoczął przygotowania do kariery adwokackiej. Zrezygnował z niej jednak i wstąpił do Służby Cywilnej. Wkrótce rozpoczął pracę w ministerstwie lotnictwa cywilnego. Zrezygnował w listopadzie 1947 r. i został wybrany konserwatywnym kandydatem w okręgu Bexley. W latach 1948–1949 był wydawcą Church Times. Następnie pracował w firmie Brown, Shipley & Co. W 1950 r. został wybrany do Izby Gmin w okręgu Bexley. Pierwszą mowę na forum parlamentu wygłosił 26 czerwca 1950 r. w której zaapelował do laburzystowskiego rządu o przystąpienie do planu Schumana.

Kariera polityczna

W lutym 1951 r. Heath został whipem Opozycji. Po zwycięstwie konserwatystów w wyborach 1951 r. został whipem rządowym, a w 1955 r. został głównym whipem rządu. Po wyborach 1959 r. został ministrem pracy. W 1960 r. został Lordem Tajnej Pieczęci i odpowiadał za negocjowanie brytyjskiego członkostwa w EWG. Negocjacje zakończyły się sukcesem, ale veto Francji uniemożliwiło akcesję Wielkiej Brytanii do Wspólnoty. Kiedy premierem został w 1963 r. Alec Douglas-Home Heath objął stanowisko przewodnicząćego Zarządu Handlu. Pozostał na nim do wyborczej porażki swojej partii w 1964 r.

Jako polityk Opozycji objął w 1965 r. stanowisko Kanclerza Skarbu w gabinecie cieni Douglasa-Home’a. Kiedy ten zrezygnował w tym samym roku Heath wystartował w wyborach na lidera partii. Jego kontrkandydatami byli Reginald Maudling i Enoch Powell. Zwycięzcą został Heath, który uzyskał 150 głosów, wobec 133 głosów oddanych na Maudlinga i 15 oddanych na Powella. Stanowisko lidera Heath utrzymał po przegranej konserwatystów w wyborach 1966 r.

W swoich działaniach Heath prezentował model "konserwatyzmu oświeconego", czyli wrażliwości na kwestie socjalne przy jednoczesnym poszanowaniu tradycyjnych torysowskich wartości. Dzięki temu oraz dzięki narastającemu marazmowi gospodarczemu pod rządami laburzystów Partia Konserwatywna wygrała wybory 1970 r. i Heath został premierem Wielkiej Brytanii.

Na czele rządu Jej Królewskiej Mości

Początek rządów Heatha zaznaczył się zmianą sytuacji międzynarodowej, która umożliwiała brytyjskiemu rządowi ponowne złożenie podania o przystąpienie do EWG. Tym razem Francja nie zgłosiła sprzeciwu i w 1973 r. Wielka Brytania stała się członkiem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. W 1972 r. Wielka Brytania oficjalnie uznała Chińską Republikę Ludową. W 1974 r. Heath odwiedził w Pekinie Mao Zedonga. Utrzymywał również dobre stosunki z prezydentem USA Richardem Nixonem.

Rząd Heatha musiał również stawić czoła problemom gospodarczym. Za czasów Heatha wystąpiły pierwsze objawy kryzysu gospodarczego, który miał nękać Wielką Brytanię przez całą dekadę. W 1971 r. zlikwidowano stałe kursy, co spowodowało kryzys walutowy. W 1973 r. Wielka Brytania przeżyła kryzys energetyczny. Rosła inflacja i deficyt bilansu handlowego. Rząd musiał szukać oszczędności gdzie tylko mógł, stąd np. na polecenie minister edukacji Margaret Thatcher zlikwidowano wydawanie darmowego mleka w szkołach.

Nowy gabinet odziedziczył również narastający konflikt w Irlandii Północnej. W 1972 r. 14 Irlandczyków zostało zabitych przez brytyjskich żołnierzy podczas krwawej niedzieli w Londonderry. Spowodowało to nasilenie się działalności IRA. Ponieważ autonomiczne władze w Belfaście nie radziły sobie z sytuacją, władze w Londynie bezpośrednio podporządkowały sobie sprawy irlandzkie. W lipcu 1972 r. William Whitelaw został pierwszym ministrem ds. Irlandii Północnej.

Kolejnym problemem z jakim musiał zmierzyć się rząd były konflikty społeczne, wywoływane trudnościami ekonomicznymi oraz wielkimi wpływami związków zawodowych. Rząd próbował ograniczyć rolę związków, m.in. poprzez ograniczenie prawa do strajku (Industrial Relations Act z 1971 r.), jednak bez powodzenia. Wielki, 7-tygodniowy, strajk górników jaki wybuchł na początku 1974 r. zmusił rząd do ogłoszenia przedterminowych wyborów.

Heath liczył, że bezkompromisowa postawa związkowców spowoduje, że Partii Konserwatywnej uda się przyciągnąć do siebie klasę średnią i umiarkowaną opinię publiczną. Wybory odbyły się w lutym 1974 r. i zakończyły się zwycięstwem laburzystów, którzy uzyskali jednak tylko o 5 mandatów więcej niż konserwatyści. Heath rozpoczął negocjacje dotyczące ewentualnej koalicji. Jednak ulsterscy unioniści odmówili wsparcia rządowi Heatha. Niepowodzeniem zakończyły się również negocjacje z Partią Liberalną. W tej sytuacji 4 marca 1974 r. Heath podał swój gabinet do dymisji.

Dalsze lata

W październiku 1974 r. odbyły się przyspieszone wybory parlamentarne, które powiększyły przewagę laburzystów nad Partią Konserwatywną. W tej sytuacji doszło w 1975 r. do wyborów lidera konserwatystów. Kontrkandydatami Heatha byli Margaret Thatcher i Hugh Fraser. W pierwszej turze głosowania były premier uzyskał 119 głosów, Fraser 16 a Thatcher 130. Heath wycofał się wówczas z wyścigu o stanowisko lidera i poparł Williama Whitelawa przeciwko Margaret Thatcher. 11 lutego 1975 r. w drugiej turze Whitelaw uzyskał 79 głosów, a Thatcher 146 i została nowym liderem Partii Konserwatywnej.

Heath odmówił przyjęcia stanowiska w gabinecie cieni. W 1979 r. zaproponowano mu funkcję ambasadora w USA, ale Heath także odmówił. Zaliczał się do grona krytyków polityki ekonomicznej rządu Thatcher (skrytykował ją na konferencji Partii Konserwatywnej w 1981 r.). W 1987 r. wystartował w wyborach na kanclerza Uniwersytetu Oksfordzkiego, ale zajął trzecie miejsce. W Izbie Gmin zasiadał do 2001 r. Od 1974 r. rerprezentował okręg wyborczy Sidcup, a od 1983 r. Old Bexley and Sidcup. Od 1992 r. był najstarszym deputowanym w Izbie Gmin (Father of the House). W 2001 r. został kawalerem Orderu Podwiązki.

Podczas wakacji w Salzburgu w sierpniu 2003 r. Heath doznał zatorowości płucnej. W kolejnych miesiącach stan jego zdrowia pogarszał się. Zmarł na zapalenie płuc 25 lipca 2005 r. o 19:30. Jego ciało zostało poddane kremacji 25 lipca. 11 listopada jego prochy złożono w katedrze w Salisbury.

Życie prywatne

Heath interesował się jachtami. Swój pierwszy jacht, Morning Cloud, zakupił w 1969 r. Wygrał na nim wyścig z Sydney do Hobart. Był również członkiem klubu żeglarskiego w Broadstairs. Interesował się również muzyką poważną. W listopadzie 1971 r. dyrygował London Symphony Orchestra. Był autorem trzech książek oraz autobiografii.

Nigdy się nie ożenił i nie pozostawił potomstwa.

Gabinet Edwarda Heatha, czerwiec 1970 – marzec 1974

• premier: Edward Heath
• Lord Kanclerz: Quintin Hogg, baron Hailsham of St Marylebone
• Lord Przewodniczący Rady: William Whitelaw
• Lord Tajnej Pieczęci: George Jellicoe, 2. hrabia Jellicoe
• Kanclerz Skarbu: Iain Macleod
• minister spraw zagranicznych: Alec Douglas-Home
• minister spraw wewnętrznych: Reginald Maudling
• minister rolnictwa, rybołówstwa i żywności: James Prior
• minister obrony: Peter Carington, 6. baron Carrington
• minister edukacji i nauki: Margaret Thatcher
• minister zatrudnienia: Robert Carr
• minister budownictwa i samorządu lokalnego: Peter Walker
• minister zabezpieczenia socjalnego: Keith Joseph
• Kanclerz Księstwa Lancaster: Anthony Barber
• minister ds. Szkocji: Gordon Campbell
• minister technologii: Geoffrey Rippon
• przewodniczący Zarządu Handlu: Michael Noble
• minister ds. Walii: Peter Thomas

Zmiany

• lipiec 1970 r. – Anthony Barber zastępuje Iaina Macleoda na stanowisku Kanclerza Skarbu, Geoffrey Rippon zastępuje Barbera na stanowisku Kanclerza Księstwa Lancaster, John Davies zastępuje Rippona na stanowisku ministra technologii
• październik 1970 r. – stanowiska ministra technologii i przewodniczącego Zarządu Handlu zostają połączone w urząd ministra handlu i przemysłu, którym zostaje John Davies, Michael Noble opuszcza gabinet, ministerstwo budownictwa i samorządu lokalnego zostaje przekształcone w ministerstwo środowiska na czele z Peterem Walkerem
• marzec 1972 r. – William Whitelaw zostaje pierwszym ministrem ds. Irlandii Północnej, Robert Carr zastępuje Whitelawa na stanowisku Lorda Przewodniczącego Rady, Maurice Macmillan zastępuje Carra jako minister zatrudnienia
• lipiec 1972 r. – Robert Carr zastępuje Reginalda Maudlinga na stanowisku ministra spraw wewnętrznych, James Prior zastępuje Carra na stanowisku Lorda Przewodniczącego Rady, Joseph Godber zastępuje Priora na stanowisku ministra rolnictwa, rybołówstwa i żywności
• listopad 1972 r. – Geoffrey Rippon zastępuje Petera Walkera na stanowisku ministra środowiska, John Davies zastępuje Rippona na stanowisku Kanclerza Księstwa Lancaster, Walker zastępuje Daviesa na stanowisku ministra handlu i przemysłu, Geoffrey Howe wchodzi w skład gabinetu jako minister handlu i spraw konsumenta
• czerwiec 1973 r. – lord Windlesham zastępuje lorda Jellicoe na stanowisku Lorda Tajnej Pieczęci
• grudzień 1973 r. – William Whitelaw zastępuje Maurice’a Macmillana na stanowisku ministra zatrudnienia, Francis Pym zastępuje Whitelawa na stanowisku ministra ds. Irlandii Północnej, Macmillan obejmuje urząd Paymaster-General
• styczeń 1974 r. – Ian Gilmour zastępuje lorda Carringtona na stanowisku ministra obrony, lord Carrington zostaje ministrem energii

Bibliografia

Publikacje Heatha

• Saili
• Mus
• Trave
• The Course of My Life, Londyn, Hodder & Stoughton, 1998

Biografie Heatha

• Stuart Ball, Anthony Seldon, The Heath Governme
• John Campbell, Edward Hea
• Martin Holmes, The Failure of the Heath Government, Basingstoke, Longman, 1997

Colchester

Colchester (IPA ˈkəʊltʃɛstə) – gród w Wielkiej Brytanii, w Anglii, w hrabstwie Essex. Uznane za najstarsze miasto założone przez Rzymian (wymienione przez Pliniusza Starszego w roku 77), nosi nieoficjalny tytuł najstarszego miasta w Wielkiej Brytanii.

W mieście znajduje się stacja kolejowa Colchester.

Nazwa

Celtycka nazwa miasta to Camulodunon (od celtyckiego boga wojny). Od roku 49, gdy Rzymianie posunęli się na północ, miasto znane było pod nazwą Colonia Claudia Victricensis. Ten oficjalny tytuł sugeruje, że weterani, którzy mieli się tu osiedlić, pochodzili głównie z legionu XX Valeria Victrix; ale bardziej prawdopodobne jest, że tytuł miał upamiętnić zwycięstwo Klaudiusza nad Brytanią (tytuł victrix mógł nie zostać przyznany legionowi, jak to było w przypadku czternastego legionu, aż do momentu, gdy okazało się, jak ogromna rolę odegrał on w tłumieniu powstania Boudiki (Colchester), na rzece Colne).

Czasy celtyckie

Colchester było stolicą plemienia Trinowantów. Forteca zajmowała ok. 307 ha powierzchni i była ograniczona z trzech stron przez bagniste doliny rzek, a od zachodu przez cztery lub więcej masywne linearne nasypy, które uważa się, że są w dużej mierze tymi wykonanymi przez Cunobelina. Zostały one usypane, aby zamknąć lukę pomiędzy rzeką Colne a rzeką Rzymską (Roman river) i w ten sposób odgrodzić barierą dostęp do miasta. Dowodem, który mógłby potwierdzać ich jeszcze przedrzymskie powstanie, jest m.in. przesunięcie drogi rzymskiej do Londynu. O przedrzymskim osadnictwie świadczy również późnoceltycki cmentarz blisko zachodniego krańca Lexden Park. Przedrzymskie szańce w dużej mierze widoczne, niekiedy dość imponujące, biegną około 5 km z północy na południe. Najbardziej wewnętrzna linia została wyrównana przez Rzymian. Stanowisko miasta Kunobelina, bezpośrednio na zachód od współczesnego miasta, zostało zbadane w trakcie wykopalisk w latach 1930–1939 i 1970.

Nie ma dziś żadnych widocznych pozostałości. Trinowantowie zostali pobici przez Tasciovanusa z Verulamium na krótko przed 10 r. n.e. Jego syn Kunobelin ustanowił tam swoje królewskie miasto i mennicę. Do 43 r. n.e. był znany Rzymianom jako król Brytów, a jego stolica była w tym samym roku głównym celem rzymskiej inwazji.

Czasy rzymskie

W 50 r. n.e Klaudiusz ufundował rzymską kolonię przylegającą do miasta Kunobelina. Inskrypcja zachowana w Rzymie wspomina o tym jako o Colonia Claudia Victricensis, która jest w Brytanii w Camulodunum.

Nowa kolonia zawierająca świątynię cesarza, teatr, dom senatu, została całkowicie zniszczona w 61 r. n.e przez powstanie królowej Boudicci. Po zniszczeniu miasta administracja i główny zarząd prowincji zostały przeniesione najprawdopodobniej do Londynu, ale możliwe, że sama świątynia cesarza była nadal używana. Miasto nie jest wspomniane ponownie w historii, choć jeden z trzech brytyjskich biskupów na soborze w Arles w 314 roku był albo z Colchester albo z Lincoln.

Czasy późniejsze

W 1189 r. miasto uzyskało przywileje królewskie, nadane mu przez Ryszarda I w Dover. Najważniejszy budynek z tamtych czasów to istniejący do dziś Zamek Colchester zbudowany na fundamentach świątyni rzymskiej przez biskupa Gundulfa.

W drugiej połowie XVI wieku miasto staje się siedzibą tkaczy i krawców flandryjskich, którzy wprowadzają tkaninę Bays and Says, opartą na wełnie]. Część centrum Colchester aż do dziś nosi nazwę centrum holenderskiego. O tamtych czasach świadczą domy z epoki Tudorów.

Podczas II wojny domowej (1648) armia rojalistów prowadzona przez Charlesa Lucasa i George’a Lisle wkroczyła do miasta. Ścigająca ich armia parlamentarzystów, dowodzona przez Thomasa Fairfaxa i Henry’ego Iretona oblegała miasto przez jedenaście i pół tygodnia. Rojaliści poddali się, a ich przywódcy zostali straceni w zamku Colchester.

Związani z Colchester

• Klaus Kinski, reżyser i aktor – był jeńcem wojennym w Colchester
• Margaret Thatcher – była premier Wielkiej Brytanii, pracowała w Colchester w latach 40. jako pracownik naukowy (chemik)
• Daniel Defoe – pisarz, autor Robinsona Crusoe
• Jay Kay – wokalista zespołu Jamiroquai
• Damon Albarn i Blur – zespół powstał w Colchester w 1988 r.
• Allister Carter – angielski snookerzysta, dwukrotny wicemistrz świata w tej dyscyplinie.

Miasta partnerskie

• Wetzlar, Niemcy
• Awinion, Francja
• Imola, Włochy

Romeo i Julia

Romeo i Julia – katastrofa angielskiego pisarza Williama Szekspira napisany we wczesnym etap jego kariery. Przedstawia historię tragicznej miłości dwojga młodych ludzi, którzy stali się wzorcami romantycznych kochanków. Idea historia się w Weronie a Mantui.

Źródeł utworu należy doszukiwać się we włoskiej opowieści romantycznej Mattea Bandella (Le tre parti de le Novelle del Bandello, 1554), przetłumaczonej wierszem na angielski w The Tragicall Historye of Romeus and Juliet (1562) przez Arthura Brooke’a oraz prozą w Palace of Pleasure (1582) przez Williama Paintera. Szekspir zapożyczał z obu tych pozycji dodając przy tym postaci własnego pomysłu, takie jak Merkucjo czy Parys, celem wzbogacenia fabuły. Uważa się, że dramat powstawał w latach 1591–1595, dostęp 21 kwietnia 2009 ., zaś po raz pierwszy został opublikowany w 1597 roku w formacie quarto.

Sztuka ta jest uznawana za jedną z najlepszych historii miłosnych, jakie kiedykolwiek napisano, dostęp 21 kwietnia 2009 .. Istnieją jej liczne interpretacje. Podczas restauracji Stuartów została wznowiona w zmodyfikowanej wersji przez Williama Davenanta. W XVIII wieku David Garrick usunął z niej sceny, które uważał za nieprzyzwoite, natomiast Jiří Benda, czeski kompozytor, stworzył wersję operową w której pominął część fabuły i dodał szczęśliwe zakończenie. Inscenizacje XIX-wieczne przywróciły oryginalny tekst i skupiły się na lepszym oddawaniu realizmu. W XX wieku na utworze Szekspira oparto m.in. musical West Side Story oraz film pod tym samym tytułem wyprodukowany w 1996 roku.

Treść utworu

Sztuka przedstawia konflikt dwóch zwaśnionych rodzin, których członkowie zakochują się w sobie. Nieszczęśliwie zakochany w dziewczynie imieniem Rozalina, Romeo Montecchi dowiaduje się o balu w domu rodziny Capuletich, gdzie ma pojawić się jego wybranka. Udaje się tam wraz z grupą przyjaciół i poznaje Julię – wkrótce dochodzi do pierwszych pocałunków tych dwojga. Pod osłoną nocy Romeo udaje się pod balkon Julii i wyznaje jej miłość; ta jednak – ze względu na mrok – nie wie kto czeka pod balkonem. Odpowiada więc, że jedyną osobą, którą kocha, jest członek zwaśnionego rodu, Romeo Montecchi. Słysząc to młodzieniec postanawia ujawnić swoją tożsamość. Następnego dnia nastolatkowie (Julia ma niespełna 14 lat, a Romeo około 16) biorą ślub w celi ojca Laurentego.

Wkrótce w Weronie dochodzi do konfliktu pomiędzy przyjaciółmi młodzieńców. Pojedynek pomiędzy Tybaltem (krewnym Capuletich) a Merkucjem (przyjacielem Romea) kończy się śmiercią tego ostatniego. Kiedy dowiaduje się o tym sam Romeo, dochodzi do kolejnego pojedynku, tym razem pomiędzy tytułowym bohaterem a samym Tybaltem, w którym Tybalt ginie. Karą za śmierć Tybalta ma być wygnanie Romea. Pani Capuleti informuje Julię, że ta wyjdzie za mąż za Parysa. Nie chcąc popełnić bigamii, Julia wypija otrzymaną od ojca Laurentego miksturę, która wprawia ją w stan podobny do śmierci.

Laurenty chce poinformować o całej sytuacji Romea, jednakże wieści te nie docierają do niego. Na cmentarzu, po zobaczeniu Julii spoczywającej w trumnie, zrozpaczony Romeo podejmuje decyzje o samobójstwie. Dochodzi do przebudzenia Julii, która – widząc śmierć Romea – postanawia przebić swoją pierś sztyletem i również umiera. Ojciec Laurenty tłumaczy przybyłym na miejsce członkom rodzin całe zajście, co prowadzi do pojednania pomiędzy rodami Montecchich i Capuletich.

Tematy i motywy

Nie jest możliwe wskazanie jednego, ogólnego motywu tej sztuki. Do propozycji zaliczają się: odkrywanie przez głównych bohaterów, że ludzie nie są ani całkowicie dobrzy, ani całkowicie źli – są jedynie mniej lub bardziej skłonni do jednej z tych skrajnościBowling (1949: 208–220).; porzucenie świata wyobraźni na rzecz rzeczywistości; zagrożenie niesione przez pośpieszne decyzje; potęga tragicznego przeznaczenia. Żadna z tych możliwości nie spotyka się z powszechnym wsparciem. Jednakże nawet jeśli nie da się wskazać ogólnego motywu, jasne jest, że sztuka porusza kilka mniejszych zagadnień, które przeplatają się w całym utworze. Wśród nich znajdują się: miłość, przeznaczenie, kontrast jasnych i ciemnych obrazów, czasHalio (1998: 65)..

Miłość

Romeo i Julia stali się symbolami młodych kochanków i miłości skazanej na niepowodzenie. Ponieważ jest to oczywisty przedmiot tej sztuki, część badaczy skupiła się na języku i kontekście historycznym, w jakim rozgrywa się akcjaHonegger (2006: 73–88)..

Podczas ich pierwszego spotkania młodzi ludzie używają formy komunikacji rekomendowanej przez wielu specjalistów od etykiety, żyjących w czasach Szekspi

W scenie przy balkonie Szekspir sprawił, że Romeo podsłuchuje monolog Julii, kiedy w wersji Brooke’a jej deklaracja przeprowadzana jest w samotności. Poprzez dodanie Romea Szekspir wyłamuje się ze standardowej sekwencji zalotów. Zazwyczaj od kobiety oczekiwano, żeby była skromna i cicha, aby upewnić się, że starający się o jej rękę jest szczery. Przełamanie tej zasady ma na celu zdynamizowanie akcji. Kochankowie są w stanie zrezygnować z ogólnie przyjętych standardów i bezpośrednio poruszyć kwestię ich związku, co skutkuje zgodą na małżeństwo po zaledwie jednej nocy znajomości. W finałowej scenie samobójstwa widoczna jest pewna sprzeczność. Z jednej strony w tradycji katolickiej działania tego typu zazwyczaj wiązały się z potępieniem w piekle. Z drugiej strony ludzie, którzy ginęli w imię miłości, mieli połączyć się ze swoimi ukochanymi w raju. Miłość Romea i Julii wydaje się obrazować ten drugi pogląd. Warto także zauważyć, że chociaż ich uczucie jest pełne pasji, jest ono spełnione jedynie poprzez małżeństwo, co chroni ich przed utratą sympatii widowniSiegel (1961: 371–392)..

Dualizm (kontrast jasnych i ciemnych obrazów)

W sztuce często pojawiają się zarówno jasne, jak i ciemne barwy. Caroline Spurgeon (angielska krytyk literacka) uważa, że światło stanowi w niej „symbol naturalnego piękna i młodzieńczej miłości”Nevo, Ruth (1972). Tragic Form in Shakespeare. Princeton,

Krytyka

Krytycy odnotowali wiele słabych stron Romea i Julii, aczkolwiek ciągle sztuka ta jest uznawana za jedną z najlepszych w dorobku barda ze Stratford. Najwcześniejsze znane współcześnie głosy krytyki pochodzą od pamiętnikarza Samuela Pepysa, który w 1662 roku napisał: „to najgorsza sztuka, jaką widziałem w moim życiu”Scott (1987: 415).. Poeta John Dryden 10 lat później wychwalał utwór, jak i postać Merkuc

W drugiej części XVIII i w XIX wieku krytyka zwróciła się ku debacie nad przesłaniem moralnym utworu. Adaptacja autorstwa Davida Garricka z 1748 roku pominęła Rozalinę: Romeo opuszczający ją dla Julii wydawał się niestały w uczuciach i lekkomyślny. Charles Dibdin twierdził, że Rozalina została umieszczona w tym dziele właśnie dla podkreślenia jego lekkomyślności, i że to właśnie z jego winy doszło do tragicznego zakończenia. Inni udowadniali, że ojciec Laurenty był niejako głosem samego pisarza skierowanym przeciwko nadmiernemu pośpiechowi. W XX wieku problemy te poruszał m.in. Richard Green Moulton. Jego zdaniem to właśnie przypadek, a nie bliżej nieokreślona wina kochanków, doprowadził do ich śmierciScott (1987: 411–412)..

Osoby dramatu

W zależności od tłumaczenia, istnieją różne wersje imion i nazwisk bohaterów. Dla przykładu oryginalne nazwiska, podane poniżej jako Capuleti i Montecchi, w angielskiej pisowni brzmią Capulet i Montague, kiedy zaś Józef Paszkowski tłumaczy je jako Kapulet i Monteki.

• Julia Capuleti – córka Capuletich
• Romeo Montecchi – syn Montecchich
• Marta – opiekunka i powiernica Julii
• Montecchi i Capuleti – głowy dwóch zwaśnionych rodów
• Pani Montecchi – małżonka Montecchiego
• Pani Capuleti – małżonka Capuletiego
• Escalus – książę panujący w Weronie
• Parys – młody hrabia, szlachetnego rodu, krewny księcia
• Capuleti II – stryjeczny brat Capuletiego
• Merkucjo – krewny księcia, przyjaciel Romea
• Benvolio – synowiec Montecchiego, przyjaciel Romea
• Tybalt – krewny Pani Capuleti
• Ojciec Laurenty/Brat WawrzyniecZależy od przekładu. – franciszkanin
• Brat Jan – franciszkanin
• Baltazar – służący Romea
• Samson i Grzegorz – słudzy Capuletiego
• Abraham – sługa Montecchiego
• Aptekarz
• Trzech muzykantów
• Paź Parysa
• Piotr – sługa Marty
• Dowódca warty
• Mieszczanie, Panie i Panowie z obu rodzin, goście balowi w maskach, służba.

Utwory muzyczne na motywach Romea i Julii (chronologicznie)

• Georg Benda – singspiel Romeo i Julia (1776)
• Nicola Aantonio Zingarelli – opera Giulietta e Romeo (1793)
• Nicola Vaccai – opera Giulietta e Romeo (1825)
• Vincenzo Bellini – opera I Capuleti e i Montecchi (1830)
• George Macfarren – uwertura Romeo i Julia (1836)
• Hektor Berlioz – symfonia dramatyczna Romeo i Julia (1839)
• Filippo Marchetti – opera Romeo e Julietta (1865)
• Charles Gounod – opera Romeo i Julia (1867)
• Piotr Czajkowski – fantazja orkiestrowa Romeo i Julia (1869)
• Johan Svendsen – fantazja orkiestrowa Romeo og Julie (1876)
• Joachim Raff – uwertura Romeo i Julia (1879)
• Riccardo Zandonai – opera Giulietta e Romeo (1922)
• Siergiej Prokofjew – balet Romeo i Julia (1936)
• Heinrich Sutermeister – opera Romeo i Julia (1940)
• Boris Blacher – opera kameralna Romeo i Julia (1943)
• Leonard Bernstein – musical West Side Story (1957)
• Bernadetta Matuszczak– opera kameralna Julia i Romeo (1967)
• Dire Straits – Romeo and Juliet (1980)
• Wanda i Banda – Nie będę Julią (1984)
• Gérard Presgurvic – musical Roméo et Juliette, de la Haine à l’Amour (2001)
• Janusz Józefowicz – musical Romeo i Julia (2004)
• LM.C – Oh, my Juliet (2006)
• Katarzyna Klich – Verona (2008)
• Taylor Swift – Love Story (2008)
• Lady Pank – Miłość to jest wszystko (2011)

Zobacz też

• ekranizacje dzieł Szekspira
• chronologia powstawania dzieł Szekspira

Fregaty rakietowe typu Oliver Hazard Perry

Oliver Hazard Perry – gatunek amerykańskich fregat rakietowych, które zaczęły przekraczać próg na amunicja US Navy w 1977, nazwana na czołem komandora Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych Olivera Perry’ego.

Historia

Stępkę pod pierwszy okręt typu Oliver Hazard Perry USS "Oliver Hazard Perry" położono 12 czerwca 1975 w stoczni Bath Iron Works. Wodowanie tego okrętu nastąpiło 25 września 1976, a wejście do służby 17 grudnia 1977. Łącznie dla US Navy zbudowano 50 okrętów tego typu. Zmodernizowane okręty tego typu były produkowane na podstawie licencji w Australii, Hiszpanii i Tajwanie.

Wszystkie budowane poza USA okręty miały wydłużony kadłub (138m zamiast 135.5m), natomiast fregaty US Navy zbudowano jako wersje krótkie, ale 28 z nich przebudowano do wersji z dłuższym lądowiskiem umożliwiającym operowanie z nich śmigłowców SH-60 Seahawk zamiast wcześniej przez nie przenoszonych SH-2G Super Seasprite, które pozostają w służbie na krótkich okrętach Polski i Egiptu. Tureckie fregaty przemianowane na typ G zostały po modernizacji wyposażone w kanadyjski system ASIST, który umożliwia operowanie z ich krótkich pokładów smigłowców SH-60.

W 2003 z amerykańskich okrętów wymontowano wyrzutnie rakiet, znacznie obniżając ich wartość bojową. Jako że okręty tej klasy w US Navy nie przenoszą już jakichkolwiek rakiet, ich klasyfikacja jako fregaty rakietowe w chwili obecnej nie jest precyzyjna.

Polskie okręty typu Oliver Hazard Perry: ORP "Gen. K. Pułaski" (272), ORP "Gen. T. Kościuszko" (273).

Aktualni użytkownicy

• (typ Adelaide) – cztery zmodernizowane okręty w służbie, dwa wycofane w 2005 i 2006 zatopiono.
• – dawny USS "Jack Williams" w służbie od 1996 roku jako RBNS "Sabha".
• (typ Santa Maria) – sześć zbudowanych lokalnie okrętów w służbie.
• – cztery ex-amerykańskie fregaty w służbie.
• – Dawny USS "McInerney" w służbie od 2010 roku jako PNS "Alamgir", możliwe pozyskanie kolejnych.
• – dwie jednostki ex-amerykańsk
• (typ Cheng Kung) – osiem zbudowanych lokalnie fregat w służbie. Możliwy zakup dwóch kolejnych jednostek ex-amerykańskich.
• (typ G) – osiem ex-amerykańskich zmodernizowanych fregat pozostaje w służbie.
• (typ FFG-7) – w służbie pozostaje 19 z 51 zbudowanych okrętów.

Henryk Żeglarz

Henryk Żeglarz, port. Chałupa Henrique o Navegador (ur. 4 marca 1394 w Porto, zm. 13 listopada 1460 w Sagres) – infant, trzeci syn króla Portugalii Jana I Dobrego i Filipy Lancaster. Uważany za twórcę portugalskiego imperium kolonialnego.

W 1415 otrzymał tytuł księcia Viseu i pana Covilhã, a w 1417 został wielkim mistrzem Zakonu Rycerzy Chrystusa. Uważany jest za patrona rozwoju floty portugalskiej i odkryć geograficznych, założyciela uniwersytetu w Lizbonie oraz szkoły kartografii i astronomii w Sagres, uznawanej za pierwszą akademię morską na świecie. Przypisuje mu się także wynalazek karaweli, choć nie ma na to bezpośrednich dowodów. Przydomek Żeglarz nadano mu kilkaset lat po jego śmierci, chociaż nigdy nie pływał na statkach.

Był protektorem żeglarzy i odkrywców. Z jego inicjatywy podjęto wiele wypraw żeglarskich, głównie wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki:

• Ceuta – 1415
• Madera – 1419
• Azory – 1427
• Rio de Oro – 1436
• wyspa Arkin – 1443
• Senegal – 1445

Kartel

Kartele w Unii Europejskiej

Kartele w Unii Europejskiej są nielegalne na mocy artykułu 101. Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Statystyki

Według danych z 7 października 2009, w latach 2004-2009 Komisja Europejska nałożyła na uczestników karteli kary w wysokości niemal 10 mld euro łącznie. Największym pod względem nałożonej kary kartelem była zmowa producentów szyb samochodowych, ukarana w 2008 roku grzywną w wysokości niemal 1,4 mld euro. Kolejne znaczące ukarane kartele to zmowa producentów gazu (w 2009 roku, kara ponad 1,1 mld euro) oraz zmowa producentów wind i schodów ruchomych (w 2007 roku, kara niemal 1 mld euro) .

Kartel producentów gumy

W listopadzie 2006 roku Unia Europejska ukarała karą grzywny w wysokości 519 mln euro uczestników kartelowej zmowy cenowej na rynku produktów gumowychKonrad Niklewicz, Gumowy kartel rozbity, 30 listopada 2006 Gazeta Wyborcza. Według inspektorów, w 1996-2002 kartel sztucznie kontrolował ceny kauczuku syntetycznego, co wymiernie odbiło się na cenach opon. Obok największych europejskich koncernów – Eni i Shell, karę zapłaci też czeski Unipetrol (należący do PKN Orlen) oraz Trade-Stomil. Od wyroku odwołał się Trade-Stomil, który w 2011 r. został ostatecznie oczyszczony z zarzutów. Kary nie zapłaci koncern Bayer, który doniósł o procederze i współpracował z unijną komisją ds. konkurencji (zob. leniency).

Kartele w Stanach Zjednoczonych

Tworzenie karteli w Stanach Zjednoczonych jest nielegalne na podstawie uchwalonej w 1890 roku Ustawy Shermana. Na jej podstawie zmowy pomiędzy producentami mogą być traktowane jak przestępstwa kryminalne.

Kartel witamin

Pod koniec lat 90. Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych rozpoczął śledztwo w sprawie utworzenia kartelu producentów witamin. W jego trakcie udowodniono, że uczestnicy kartelu byli w zmowie dotyczącej regulacji podaży oraz cen witamin, dostarczanych do firm, takich jak General Mills, Kellogg, Coca-Cola, Tyson Foods czy Procter & Gamble. Efektem zmowy były zawyżone ceny wielu produktów codziennej konsumpcji. Proces doprowadził do wysokich kar finansowych dla uczestników kartelu oraz kar pozbawienia wolności dla osób organizujących kartel. Tylko w 1999 roku nałożono łączne kary w wysokości 850 milionów USD, w tym rekordową karę w wysokości 500 milionów USD na firmę Hoffmann-La Roche oraz 225 milionów USD na firmę BASF AG Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych.

Kartele na świecie

.

Dębniki (Kraków)

Dębniki – powierzchnia Krakowa przychodzący w drużyna Dzielnicy VIII Dębniki. Położone są na prawym, południowym brzegu Wisły a ich granice to ul. Monte Cassino od Mostu Grunwaldzkiego, ul. Zielna, ul. Norymberska i rzeka Wisła. Dębniki zostały włączone do Krakowa w 1909 roku jako XI dzielnica katastralna.

Historia

Pierwsze wzmianki o Dębnikach, wcześniej znanych jako oddzielna wieś, pochodzą z 1254 r. Być może w końcu XIV w. włączono do Dębnik położoną w rejonie Skał Twardowskiego Zawadę. W wieku XIX wieś Rybaki połączyła się z Dębnikami. W 1888 r. Austriacy wznieśli na Wiśle most kolei obwodowej Kraków – Bonarka, przebudowany w 1910 r. na drogowy (wysadzony w 1945 r. przez Niemców i odbudowany w roku 1952). W początkach XX wieku Kraków przyłączył do swoich granic wieś Dębniki. Stworzono wtedy projekt przeistoczenia jej w dzielnicę-ogród, niestety niezrealizowany.

W 1938 roku do domu Feliksa Kaczorowskiego, na ul. Tynieckiej 10 wprowadził się Karol Wojtyła i mieszkał tam aż do zakończenia wojny. Przy ul. Różanej 11 mieszkał Jan Tyranowski przewodnik duchowy młodego Karola Wojtyły.

W roku 1990 utworzono dzielnicę VIII i nazwano ją Dębniki. W jej skład, poza obszarem dawnej wsi o tej nazwie, weszły również włączone do Krakowa w 1941 r. dawne ws

Nad Wisłą na terenie Dębnik powstał Park Dębnicki, który zdobywa coraz większą popularność. Przy ul. Tynieckiej 39 w Dębnikach znajduje się Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Salezjańskiego, przy którym mają swoje siedziby organizac

Kościół św. Stanisława Kostki

Murowany kościół zgromadzenia salezjanów wybudowany został w latach 1932–1938 w stylu modernistycznym. W 2002 roku kościół odwiedził papież Jan Paweł II, gdyż w tym kościele odprawił on, w dniu 3 listopada 1946 roku, swoją mszę prymicyjną. Przy kościele znajduje się inspektorat zakonu i salezjańskie organizacje młodzieżowe Saltrom i Salos.

Szkoły

• Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 33
• Zespół Szkół Ogólnokształcących Integracyjnych nr 2
• Szkoła Podstawowa z oddziałami integracyjnymi nr 30
• Szkoła Podstawowa nr 151
• Gimnazjum nr 22
• Gimnazjum nr 23
• Zespół Szkół Łączności
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących

Ciekawe miejsca

• Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha"
• Stadion i korty TS Tramwaj
• Dębnicki Ośrodek Kultury "Tęcza"
• Podgórska Biblioteka Publiczna
• Czytelnia Informacyjno-Bibliograficzna
• Dom Pomocy Społecznej przy ul. Praskiej 25
• Dom Pomocy Społecznej im. Brata Alberta przy ul. Nowaczyńskiego 1, modernistyczny budynek projektu Czesława Boratyńskiego i Edwarda Kreislera, powstał w latach 1935-38
• Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Salezjańskiego wraz z Kościołem NMP Wspomożenia Wiernych
• Kaplica św. Piotra i św. Pawła
• Pałac Lasockich przy ul. Tynieckiej 18
• Rodzinny ogród działkowy Dębniki, przy ul. Praskiej 28, powstał w 1931 r. i jest prawdopodobnie najstarszym tego typu ogrodem w Polsce.
• przy Rynku Dębnickim oraz okolicznych ulicach znajduje się wiele zabytkowych, ciekawych historycznie i architektonicznie budynków: kamienic i willi.
• siedziba Dowództwa Wojsk Specjalnych przy ul. Tynieckiej 45